ანტი-რევოლუციური მექანიზმები ბელორუსიაში

ავტორი: თეონა ტურაშვილი

დაწერის თარიღი: 2009 წელი, დეკემბერი

ავტორიტარული რეჟიმები ყოველთვის ფრთხილად მოქმედებენ და ცდილობენ ყოველი მექანიზმი გამოიყენონ რევოლუციების თავიდან ასაცილებლად. პოსტ-საბჭოთა სივრცეში მომხდარი ,,ხავერდოვანი რევოლუციები” უკრაინასა და საქართველოში ერთგვარი გაკვეთილი აღმოჩნდა ზოგიერთი ქვეყნისთვის. ხედავდნენ რა ეს რეჟიმები თუ რა შეცდომები დაუშვეს ამ ორი ქვეყნის ლიდერებმა ოპოზიციასთან მიმართებაში, შეეცადნენ თვითონ უფრო ეფექტური ანტი-რევოლუციური მექანიზმები განეხორციელებინათ. ამისი ერთ-ერთი კარგი მაგალითი 2006 წლის მარტში ბელორუსიაში ჩატარებული არჩევნებია.
ლუკაშენკომ მთელი რიგი რესურსებით – ეკონომიკური რესურსები, საერთაშორისო ჩარევის შედარებითი სისუსტე, მოსახლეობის მხარდაჭერა – გამოიყენა ანტი-რევოლუციური მექანიზმების განსახორციებლად. ხელისუფლებამ მრავალი ტიპის სტრატეგიით შეძლო ძალაუფლების შენარჩუნება: ძეწოლა ოპოზიციაზე, მედიის შეზღუდვა, დემონსტრაციების დარბევა, პოლიტიკური ინსტიტუტებისა და საარჩევნო კომისიის თავისუფლად მოქმედების შეზღუდვა.
ანტი-რევოლუციური ქმედებების ეფექტურობასთან დაკავშირებით მნიშვნელოვანია მაიკლ მაკფოლის მოსაზრება, თუ რა შემთხვევაში შეიძლება ხელისუფლების შეცვლა. მისი მოსაზრებით რევულუციის გზით ამის განხორციელება მოხდება თუ დაკმაყოფილდება რამდენიმე კრიტერიუმი, მათ შორის აღსანიშნავია:
• გაერთიანებული ოპოზიციის არსებობა
• ლიდერის ნაკლები პოპულარულობა მოსახლეობაში
• ნახევრად-ავტორიტარული რეჟიმი
• საგარეო ფაქტორები: ორგანიზაციების, ახალგაზრდული მოძრაობების, არჩევნების სადამკვირვებლო ორგანიზაციების დაშვება ქვეყანაში.[1]

კ. ველტი სხვა კრიტერიუმებსაც გვთავაზობს, რომელთა შორის ყურადღებას გავამახვილებ საერთაშორისო საზოგადოების ზეწოლზე რეჟიმის მიმართ.[2]
ამ ავტორების მიხედვით, თუ ამ ფაქტორებიდან ყველა იქნება დაკმაყოფილებული, მაშინ შასაძლებელია რეალური ცვლილებების განხორციელება. მათ შორის თითქმის არცერთი ბელორუსიის მაგალითზე ძლიერად წარმოდგენილი, რადგანაც ხელისუფლებამ პრეემტიული ქმედებები საკმაოდ კარგად განახორციელა.